Trong thời gian gần đây, trà đạo đã trở thành một thuật ngữ phổ biến và thu hút sự quan tâm của nhiều người. Hãy cùng Thuận Trà khám phá thông tin về trà đạo và nền văn hóa độc đáo liên quan đến nó!
1. Khởi nguồn của văn hóa "Trà Đạo": Có phải từ Trung Quốc?
Đơn giản mà nói, "trà đạo" là việc thưởng thức trà ngon và cùng trò chuyện về những khía cạnh trong cuộc sống. Trà đạo vượt xa việc thưởng thức trà thông thường, ngày càng khẳng định vị trí của mình như một nghệ thuật tràn đầy tinh thần triết lý và nhân văn.
Theo truyền thống, trà đạo được khai sinh tại Nhật Bản vào cuối thế kỷ 12, khi nhà sư Eisai đi Trung Quốc để học đạo. Qua nhiều thế kỷ tồn tại, trà đạo đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa truyền thống, đặc biệt đối với người dân ở đất nước hoa anh đào. Đồng thời, trong bối cảnh trao đổi và giao lưu văn hóa ngày càng mở rộng, trà đạo đã được lan truyền khắp thế giới.
2. Trào lưu và sự phát triển của Trà Đạo
2.1 Sự phổ biến
Với sự lan truyền của văn hóa trà trên toàn cầu, trà đạo đã từng bước chiếm được lòng của những người yêu trà và trở thành một trào lưu thịnh hành được nhiều người tham gia. Xuất phát từ Nhật Bản xa xôi, nét văn hóa này đã nhanh chóng lan rộng sang các quốc gia láng giềng từ châu Âu sang châu Á. Đặc biệt, trà đạo ở mỗi quốc gia mang những nét khác nhau, mang trong mình sự đậm chất của văn hóa truyền thống sâu sắc. Có thể nói, mỗi nơi nào có trà hiện diện, sẽ có hiện thân của một nền văn hóa trà đạo cao quý và tinh tế.
2.2 Một số quốc gia có nền văn hóa trà đạo lâu đời
Ngoài Nhật Bản, còn có một số quốc gia khác sở hữu nền văn hóa trà đạo có lịch sử lâu đời, đó là Trung Quốc, Việt Nam và Hàn Quốc - mỗi quốc gia đều có những đặc điểm độc đáo không thể nhầm lẫn. Hãy cùng khám phá trà đạo của từng quốc gia này!
2.2.1. Trà đạo Việt Nam
Trà đạo Việt Nam có những điểm nổi bật đặc trưng. Theo các ghi chú lịch sử, trà đạo ở Việt Nam bắt nguồn từ chè Nguyên - một loại trà được tạo ra vào thời nhà Lê, ban đầu chỉ dành riêng cho vua chúa và quý tộc. Đỉnh cao của trà đạo này diễn ra trong thời kỳ nhà Nguyễn, sau đó được lan truyền rộng rãi trong tất cả các tầng lớp của nhân dân.
2.2.2. Trà đạo Trung Quốc
Trung Quốc là một trong những quốc gia có nền văn hóa thưởng trà lâu đời và phát triển nhất trên thế giới, bên cạnh Nhật Bản. Với việc là cái nôi của cây trà, người dân Trung Quốc đã dành nhiều nỗ lực để nghiên cứu và biến trà từ một sản phẩm nội địa thành một loại đồ uống nổi tiếng toàn cầu. Đặc biệt, Trung Quốc còn may mắn sở hữu nhiều loại trà quý hiếm với hương vị độc đáo, làm nên tiền đề cho sự phát triển và lan rộng của nền văn minh trà đạo.
2.2.3. Trà đạo Nhật Bản
Nhật Bản, ngoài trà có hương vị đặc trưng umami và nghệ thuật pha trà, còn được biết đến là quê hương của trà đạo nổi tiếng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, ít ai biết rằng văn hóa thưởng trà của người Nhật cũng chịu ảnh hưởng từ Trung Quốc, đất nước láng giềng. Dù vậy, trà đạo Nhật Bản vẫn gây ấn tượng mạnh bởi sự tỉ mỉ, cẩn thận và hương vị đậm đà khác biệt của đất nước hoa anh đào.
2.2.4. Trà đạo Hàn Quốc
Đặc điểm đáng chú ý của trà đạo Hàn Quốc: Trong khi trà đạo Trung Quốc tôn trọng chữ "mỹ" và Nhật Bản tôn trọng chữ "đạo", văn hóa thưởng trà của người Hàn Quốc có phần tự do hơn. Điểm đặc biệt của trà đạo Hàn Quốc là vị trà thơm ngon kết hợp với phương pháp pha trà độc đáo. Mặc dù văn hóa trà đạo ở xứ sở kim chi phát triển muộn hơn, nhưng nó vẫn kế thừa hầu như đầy đủ những phẩm chất tinh túy, tự do thoát khỏi sự ràng buộc và bó buộc truyền thống.
3. Đặc điểm văn hóa trà đạo các nước Á Châu
3.1 Đặc điểm văn hóa trà Việt Nam
Đối với người dân Việt Nam, việc tìm hiểu về trà đạo không chỉ đơn thuần là để tạo sự gắn kết trong mối quan hệ giữa con người, mà còn là biểu tượng của văn hóa ứng xử tôn trọng và cao quý, đề cao giá trị lễ nghĩa và đạo đức trong cuộc sống hàng ngày. Một trong những điểm đặc biệt và ấn tượng của trà đạo Việt Nam là nghệ thuật pha trà độc đáo. Người thưởng thức trà cần am hiểu cách sử dụng các dụng cụ trà và kiểm soát độ nhiệt và nguồn nước để đảm bảo giữ được hương vị đặc trưng của trà. Ngoài ra, việc sử dụng các loại trà thượng hạng thơm ngon cũng là một yếu tố quan trọng, góp phần tạo nên sức hấp dẫn của văn hóa trà đạo Việt Nam.
Trong trà đạo Việt Nam, bộ trà cụ không cầu kỳ và hoa mỹ như những quốc gia láng giềng. Thông thường, bộ trà cụ của người Việt khá đơn giản. Một bộ trà cụ đầy đủ thường bao gồm ấm trà, chén trà, khay, kỷ và hỏa lò. Các vật dụng này thường được làm từ đất sét, thủy tinh hoặc kim loại. Một buổi thưởng trà lý tưởng theo phong cách Việt phải có ánh nến ấm áp, hương trầm lắng đọng cùng với hoa tươi nhẹ nhàng.
Trong trà đạo Việt Nam, không có quy chuẩn nghiêm ngặt về hình thức và cách thức, miễn là những người tham gia có thể tận hưởng hương vị độc đáo của trà và truyền tải những câu chuyện đời thường ấm áp.
3.2 Đặc điểm văn hóa trà Trung Quốc
Ngoài hương vị thơm ngon, trà đạo Trung Quốc còn chú trọng đến khái niệm "mỹ". Điều này có nghĩa là mọi quy trình chọn lựa và pha chế trà đều được quản lý một cách cẩn thận. Tất cả các thành phần từ ấm, trà, nước cho đến quy trình pha trà phải hoà quyện với nhau, tạo nên một tổng thể tinh tế và ấn tượng. Hơn nữa, trà đạo Trung Quốc còn nổi tiếng với nghệ thuật pha trà Kungfu cao cấp và thời thượng.
Trong văn hóa trà của người Trung Quốc, một bộ trà cụ cơ bản bao gồm: bàn trà, ấm trà, chén tống, chén trà, ống ngửi, thông ấm, thẻ múc trà, kẹp chén, gạt trà, phễu và phễu lọc. Vì quan trọng chữ "mỹ" và hương vị của tách trà, yêu cầu đối với trà cụ luôn được đặt lên hàng đầu. Quy trình pha trà và thưởng trà tương ứng với bộ trà cụ trên cũng khá phức tạp và bao gồm nhiều bước và công đoạn khác nhau.
Người thưởng trà sẽ đặt chén trà lên ống ngửi, sau đó nhanh chóng lật ngược để cho nước trà chảy từ ống sang chén, mang theo toàn bộ hương thơm tinh tế có sẵn trong trà. Tiếp theo, họ sử dụng hai tay kẹp chén trà và ống ngửi, đưa chén lên gần mũi rồi từ từ lăn chén để cảm nhận hương trà nhẹ nhàng. Lưu ý, khi uống trà chỉ sử dụng ba ngón tay để kẹp chén, tạo nên tư thế "tam long giá ngọc" đặc biệt và đẹp mắt.
3.3 Đặc điểm văn hóa trà Nhật Bản
Hai điểm nổi bật nhất trong trà đạo Nhật Bản là hương vị umami độc đáo và nghệ thuật pha trà hiếm có, khó tìm thấy. Đối với người Nhật, trà đạo là cách để tinh thần được thanh lọc, loại bỏ những điều không tốt bằng cách hòa mình với thiên nhiên tươi mát. Bốn nguyên tắc cơ bản của trà đạo Nhật Bản là: hòa - kính - thanh - tịch, kèm theo đó là những quy chuẩn nhất quán về không gian, nước trà, phương pháp thực hiện và lễ nghi khi thưởng trà.
Trong trà đạo Nhật Bản, bộ dụng cụ pha trà bao gồm: kama - nồi nấu nước, furo - bếp đun nước, hishaku - gáo tre múc nước, mizushashi - hũ đựng nước để rửa bát trà/châm nước, kensui - hũ đổ nước dư từ bát trà, usuki - bát trà và chawan - bát trà. Tương tự, cách thưởng trà của người Nhật cũng được đánh giá cao vì sự tỉ mỉ và công phu.
Đầu tiên, người uống trà sẽ dùng tay phải để nhận bát trà, sau đó đặt nó trong lòng bàn tay trái. Tiếp theo, xoay bát trà ba vòng theo chiều kim đồng hồ bằng tay phải. Sau khi đã hít môi, nhanh chóng dùng tay phải để lau sạch môi bát trà trước khi xoay bát ngược chiều kim đồng hồ và trả lại cho chủ trà.
3.5 Văn hóa trà Hàn Quốc
Cách thưởng trà đạo Hàn Quốc và trà cụ: Người Hàn thường sử dụng bộ trà cụ tương đối đơn giản, bao gồm ấm trà, chén trà, dĩa lót chén, đồ chuyền nước (để đổ nước nóng vào ấm trà), hũ đựng trà và thẻ đong trà. Những dụng cụ này được làm từ gốm Hagi với lớp men dày, chất lượng cao, và có kiểu dáng và màu sắc tinh tế. Khi thưởng trà, khách ngồi cách xa bàn trà một khoảng vừa phải.
Chủ nhà sẽ rót trà vào tách, đặt trong khay gỗ và mang đến từng người một. Đặc biệt, mỗi khách chỉ được thưởng thức tối đa hai lượt trà trong buổi trà đạo. Khi rót trà, tách của khách được đặt bên tay trái, chén của chủ nhà nằm bên tay phải. Nước trà phải được rót theo thứ tự khách trước - chủ sau. Khách mời tuyệt đối không được nâng chén trước khi chủ nhà làm điều đó. Trong quá trình thưởng trà, mọi người sẽ dùng một tay để cầm chén trà, tay còn lại che kín mặt chén, lòng bàn tay hướng vào bên trong, sau đó từ từ nâng chén gần mũi để cảm nhận hương trà lan tỏa. Tất cả mọi người phải uống trà một cách chậm rãi, hấp thụ từng ngụm nhỏ mà không phát ra âm thanh. Ngoài ra, nếu có sự tham gia của người lớn tuổi trong buổi tiệc trà, mọi người phải quay mặt sang một bên, thể hiện sự kính trọng và tôn trọng sự riêng tư.
4. Kết luận
Sau khi tìm hiểu về trà đạo và văn hóa trà đạo trên khắp thế giới, chúng ta đã được bổ sung kiến thức về trà. Bên cạnh đó, Thuận Trà cung cấp các sản phẩm trà thơm ngon và chất lượng. Nếu bạn quan tâm đến việc khám phá trà đạo và thưởng thức các loại trà ngon, hãy đến ngay Thuận Trà!
Viết bình luận